DR. SEYYİD HÜSEYİN ZERRAKİ
Son zamanlarda doğu ve güneydoğuda bazı kendini bilmez siyasetçiler, akademisyenler,ve sözde aşiret şeyhi olduğunu idda eden ırken’de dönme olanlar! Bucak ailesinin aleyhinde müthiş bir propaganda sürdürmek suretiyle,bütün mecralar-da bu mübarek aileyi karalamak istiyorlar.Benim bunlara tavsiyem! Bucak ailesinin kim olduğunu nereden siverek’e göçettiklerini soyları kime dayandığını ataları ! Diyarbakır’da Mardin’de,Siirt’te,
Bitlis’te ve Urfa’da ülkesi ve insanları için ne kadar yararlı ve faydalı işler yaptıklarını “ZIRKAN/ZIRKİ-ZERRAKİ BEYLİKLERİ’NİN TARİHİ’Nİ İYİ ARAŞTIRARAK ÖĞRENSİNLER…
“BUCAK AİLESİNİN BÜYÜK DEDESİ SEYYİD HACI
ALİ EFENDİ KİMDIR,AKRABALARI İLE NEREDEN VE NASIL SİVEREK-E GÖÇETMİŞLER…
Bucakların büyük dedesi Seyyid Haci Ali Efendi’nin Soyu Evladı Resuldur 15.Göbekten en büyük dedesi Zırkan beylikleri’nin kurucusu peygamber efenfimizin’de 16.Kuşaktan Torunu, Artuklu devlet Başkanı Emir Artuk’un damadı ve manevi danışmanı Seyyid Şeyh Hasan-ı Zeraki (Zıriki)’dır.
Hacı Ali Efendi’nin babası ünlü Atak(Entak) Valisi Mir Veli Begin torunlarından Yusuf begin oğlu Muhammed beg’dır.
Seyyid Yusuf Beg ve kardeşi Ebubekir beg vefat edince yerlerine büyük oğlu Mir Muhammed Beg geçer,Mir Muhammed Beg’te 1807 yılında vefat edince yerine ortanca kardeşi Ömer Beg tarihtede Ömer paşa’yı zirki olarak geçer,Ömer Beg’te 1825 yılında vefat edince yerine Zırkan Beylik Başkanlığı’na küçük amcası Ahmet Beg’in getirilmesi uygun görülür.
Fakat!Ahmet Beg’in amcazadeleri olan Lice Hükümdarı Seyyid Hüseyin Beg (şu anda Lice’de bulunan Işık ve Atalay soy isimli ailelerinin en büyük dedesidır,bunca yıldır Zırkan Beylik Başkanlığını siz yapıyorsunuz madem ki biz aynı aileden geliyoruz artık beyliği yönetme sırasının bizde olması gerekir. Ahmet Beg’in yönetimine şiddetle karşı çıkmıştır.
Ahmet Beg’te bana Zırkan Beylik yönetimi ailemden miras kaldı bu yüzden beylik işlerine karışmayın” diyerek cevabını vermiştir. Bu cevap iki tarafın aralarını bozarak büyük bir düşmanlığa neden olur. İki taraf arasında şiddetli kavgalar ve çatışmalar meydana gelir.Her iki taraftan da yüzlerce kişi yaralanır.Seyyid Hüseyin Beg de bu çatışmalarda hafifçe yaralanır,Osmanlı Devleti ile bölgedeki beylikler araya girmesiyle çatışmalar yatıştırılır.
Seyyid Hüseyin Beg Ahmet Beg’in görevinde kalmasını kabul eder.Fakat çatışmalar esnasında kendisini karşı gelen ve Ahmet Beg’in yeğeni olan Hacı Ali Efendi’nin çocukları Mehmed, Ömer, Ramazan, Eyüp ve Hacı Ali Efendi’nin amcası Ömer Beg’in Çocukları olan Hasan, Hüseyin, Mahmut, İsmail ve Osmanın (Osman Efendi Diyarbakır ili hazro ilçesi eski ismi Merani yeni ismi Ülgen köyünde vefat etmiştir orada ziyarettir..
Zırkan Beylik Merkezi olan Atak (Lice)’ tan ayrılmasını ister.
Hacı Ali Efendi kardeşi ve amcasının çocukları henüz ilçe olmayan 500 yıldan beri Zırkan denetimi altında bulunan Hazro, Merani,Tercil, Eski Şikefta (Kulaçtepe) ve Beyvane bölgelerine yerleşerek bu bölgelerden Zırkan Beyliği’nin yönetimi altında bulunan Hazro, Lice, Silvan ve Bismil bölgelerindeki mülkiyet ve tasarruflarını kontrol etmişlerdir.
Osmanlı Devleti’nin yenilikçi taraftarı olan Sultan 2.Mahmut Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da bulunan beylikleri 1825/1850 yıllarından başlayarak ortadan kaldırınca Zırkan Beyliği de Osmanlı Devleti bünyesindeki diğer beyliklerle beraber fiilen ortadan kaldırılmıştır. Beyliklerinin kaldırılmasına karşı çıkan Zırkan Beyleri ve komutanları Osmanlı devleti tarafından teslim alınarak uzak diyarlara sürgün edilmişlerdir.
Bölgede yönetim boşluğu meydana gelince Zırkan Beyliği çatısı altında bulunan bazı aşiretler birbirlerinden intikam almak için Osmanlı Devleti tarafından bölgeye getirilen ve nereden geldiği belli olmayan sözde beyler ile birlik oluşturup asilzadelere saldırmışlardır.
Bu sözde beyler bölgede akla gelmeyecek eziyet ve işkence olaylarını gerçekleştirmişlerdir.
Hacı Ali Efendi’nin çocukları onun Öz amcası olan Zırkan Beylik Başkanlığından ilk hazro kaymakamı olarak atanan Ahmet Beyin bir tek oğlu olan Eyüb bey ile kavga ederek onu bıçakla yaralayınca Ahmet Bey onların bu bölgeden gitmesini ister ve Hacı Ali Efendi de çok sevdiği öz amcasıyla birbirlerine daha çok zarar vermemeleri için bölgeden ayrılır. Bölgeden ayrılırken beyliğin hazinesinde bulunan altınları amcası ve amca çocukları Hasan,Hüseyin,İsmail,Mahmut,ve Şeyh Osman ile aralarında paylaşarak payına düşen birkaç hayvan yükü altınla beraber 1850 yılında ecdadının 500 Yıldan beri mahiyetinde bulunan anayurdundan oğlu Mehmet,Ömer, Ramazan, Eyüp kızları Fatıma, Emine, Ayşe ve 30 hanelik Zırki akrabaları ve silah arkadaşları ile birlikte Siverek Sancağına doğru yola çıkarlar.
Haftalarca süren yolculuktan sonra Fırat kenarına yakın Hadro köyüne gelerek burayı ve bu bölgedeki bütün köyleri altın karşılığında tek tek satın alır. Hacı Ali Efendi Soylu ve Asil bir hanedanlıktan geldiği için bölgede doğru,dürüst,güvenilir ve emin kişiliği ile tanınmıştır. Ve Hacı Ali Efendi’nin aşireti yiğitliği ile nam yapmıştır.Zaman içerisinde namı bütün bölgeye yayılmıştır.
Hacı Ali Efendi 1865 yılında Siverek Sancağı Belediye Başkan yardımcılığı’na ve aynı zamanda Kaymakamlık 1.Azalığı’na seçilerek Bucak Bölgesi’nin Hadro köyünden Siverek İlçesine yerleşmiştir.
Bu dönemde çocuklarının ve torunlarının tahsiline önem vermiş onları eğitimli ve kültürlü bireyler olarak yetiştirip bölgede Paşa,Kaymakam,
Belediye Başkanı yapmış. Devlet içersinde de Senatör,Milletvekili ve Üst Düzey yöneticiler olarak Devlet Kademelerine gelmelerini sağlamıştır.
Hacı Ali efendi 1892 yılında vefat etmiştir.Allah rahmet eylesin mekanı cennet olsun. Mezarı Siverek ilçesine bağlı Hadro Köyü’nde bulunmaktadır.
Hacı Ali Efendi’nin babası Mir Mehmet Beg, amcası Ömer Beg, dedesi Miri Mira Yusuf Beg ve amcazadeleri olan Soy isimleri Işık ve Atalay olanların en büyük dedeleri Seyyid Hüseyin Beg’in mezarları, Diyarbakır ili, Lice ilçesinde (yedinci) dedeleri olan Vakıf Ahmet Beg’in kendi adına yapmış olduğu Vakıf Ahmet Beg camisinin avlusundadır.Haci Ali Efendi’nin küçük amcası olan kaymakam Ahmet Beg’in mezarı da Diyarbakır ili Hazro ilçesinin girişinde yol üzerindedir.Oranın halkı tarafından Kaymakamın mezarı olarak bilinmektedir.Allah hepsinden razı olsun mekanları cennet olsun.
VAKIF AHMET BEG KİMDİR: Hacı Ali Efendinin yedinci dedesidir. Atak Valisi ve Zırkan Beylik Başkanıyken;1514 yılında 2000 Zırkan askeri ile birlikte Çaldıran Meydan Savaşında Osmanlı padişahı Yavuz Sultan Selim’in yanında yer alarak, Yavuz Sultan Selim ile beraber SAFEVİ (İRAN) devletini savaşta yenip Doğu ve Güneydoğu Anadolu topraklarının Osmanlı Devetine dahil edilmesinde büyük katkıları olmuş ünlü bir Komutan, Siyaset ve Devlet adamıdır. Aynı zamanda da Osmanlı Devleti Vakıfları’nın fahri başkanlığını yapmıştır. Diyarbakır ilinde bulunan Ulu Camii’nin Şafiiler bölümünü yaptırmıştır.
NOT: Eskiden vilayet olan Atak (Entak) şuan da Lice ile Hazro ortasında bir köy görünümündedir; 500 Yıl boyunca Zırkan Beylikleri ve Yonetimindeki yerler(Şimdiki ismiyle Lice,Hazro,Hani,
Bismil,Siirt İli Baykan İlçesinde bulunan Derzin Beyliği ile Gırdıkan Beyliği) buradan yönetilmistir.
Yüksek kalesi ile meşhurdur.
BİLGi VE BELGELER
1- T.C. Diyarbakır Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2006/416 nolu Veraset ilamı kararı
2- Diyarbakır, Lice, Silvan, Hazro, Bismil, Tapu Sicil Kayıtları
3- 1850 yılında ortadan kaldırılan beyliklerin tarihi
4- Seyyid Şeyh Hasan-ı Zeraki’ nin Osmanlı Arşivinde ve Bulunan Soy Şeceresi
5- Aile Soy Seceresi Hazro Meranide Türbesi bulunan Seyyid Şeyh Osman Zerraki nin Torunu Dr. Hüseyin Zerraki’nin Elinde bulunuyor.
6- Şerefhan Bitlisinin yazmış olduğu Osmanlıca,Arapça ve Türkçe Kürd Tarihi Şerefname isimli Kitap Sahife 267/281
7- Diyarbakır Salnamesi……
